Participatie en Herstel 1 - 2015

Meet the Xperts II, De Alternatieven. Symposium GGZ+ op 17 november 2014 in Haarlem

Meet the Xperts II

Deze manifestatie in 'De Toneelschuur' in Haarlem, een productie van GGZ+ met een centrale rol voor Rokus Loopik, was een vervolg op 'Meet the Xperts I'. Er waren rond de 350 deelnemers, zo te zien veel cliënten, ervaringsdeskundigen en hulpverleners die te maken hebben met geheel of gedeeltelijk cliëntgestuurde initiatieven. De ondertitel van het symposium luidde dan ook: 'Ervaringsdeskundigheid en cliëntgestuurde organisaties, de stand van zaken'. Helaas miste uw verslaggever door filedrukte de openingsceremonie. Daarin vertelde - naar horen zeggen - René Keet, psychiater, directeur behandelzaken divisie maatschappelijke psychiatrie GGZ Noord-Holland Noord, staande op een hoogwerker die hem geleidelijk aan optilde tot een gelijk niveau met het publiek op de tribune, iets over herstel en de ondersteuning daarvan met voorbeelden uit zijn eigen bestaan. Dat had ik graag gezien. In de grote zaal waar de opening plaats had was verder de hele dag een informatiemarkt aan de gang.

Boeken recensies

De toekomst van de zorg voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen

Op het tweede lustrumcongres van Kenniscentrum Phrenos in november 2014 sprak Remmers van Veldhuizen de Rob Giel Lezing uit over de toekomst van de zorg voor mensen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA). Dat gebeurde op een congres waar bijna alles wat met schizofrenie en psychose te maken heeft aan bod kwam: trauma, de invloed van de omgeving en genen, ervaringsdeskundigheid en herstelondersteunende zorg alsook behandeling, rehabilitatie, preventie en maatschappelijke interventies. Dit is een winstpunt van de afgelopen jaren: die brede multidisciplinaire professionele aanpak waarin een centrale plaats is voor visies van patiënten en van familie. Die manier van samen optrekken is heel anders dan we zagen in de jaren tachtig en negentig: alle partijen proberen nu integratief te werken in gezamenlijkheid. Dat lijkt de enig effectieve strategie tegen zo’n desastreuze ‘ziekte’ als schizofrenie, maar ook tegen de huidige politieke context die gekleurd wordt door bezuinigingen en crisis.

Herstellen bij De Waterheuvel

Bij de opening van het nieuwe pand van De Waterheuvel aan de Sarphatistraat in Amsterdam vertelde Anke Mul haar herstelverhaal.

Toen mij door Wander Reitsma, de directeur van De Waterheuvel, werd gevraagd om een persoonlijk verhaal te vertellen bij de opening van het nieuwe Clubhuis, stond ik er een beetje ambivalent tegenover. Psychiatrie speelt in mijn huidige leven namelijk nauwelijks nog een rol. Er is alleen dat pilletje, dat elke avond ingenomen wordt.
Ik heb besloten om mijn verhaal te doen omdat De Waterheuvel en ik veel aan elkaar gehad hebben. En omdat, zoals een vriendin van me zei, het goed is om te laten horen dat je uit een psychiatrische toestand kunt klimmen en er weer bovenop kunt komen. Daar ben ik het dan wel weer mee eens. Juist het feit dat psychiatrie momenteel nauwelijks een rol speelt in mijn leven is prachtig. En buiten dat, je moet je eigen levenspad niet verloochenen.

Hoe bereidt De Binnenvest maatschappelijke opvang in Leiden zich voor op de veranderingen in de langdurende zorg? Dit artikel geeft een uiteenzetting over de invoering van de krachtgerichte methodiek Herstelwerk en de inzet van ervaringsdeskundigheid, en bespreekt de ervaringen en knelpunten daarbij tot nu toe.

Eigen kracht, zelfregie en burgerschap
De Binnenvest is een erkende hulpverleningsorganisatie in Leiden die opvang, verblijf, ondersteuning en begeleiding biedt gericht op het zo zelfstandig mogelijk functioneren van cliënten. De Binnenvest biedt dag- en nachtopvang voor dak- en thuislozen, crisisopvang voor acuut daklozen, Sociaal Pension en Beschermd Wonen, ambulante begeleiding, out-reachend werk en begeleiding aan zwerfjongeren.

Inhoudsopgave

‘Misschien had m'n moeder kunnen zeggen van: “Mamma zit niet zo lekker in haar vel en dat ligt niet aan jou”.
Daarmee zouden ze mij erkennen en je ontneemt gelijk het idee dat ik iets moet gaan doen.’ (vrouw, 26 jaar)

‘Het feit dat niemand het erover wil hebben en dat iedereen het eng vindt, dat heb ik wel als een belemmering ervaren. Dat op het moment als een ouder van een vriendje waar ik speelde erachter kwam dat er iets aan de hand was. Dat daar
niet over gepraat werd.’ (vrouw, 29 jaar)

Studenten delen hun ervaringen op Ervaringswijzer

Hoe ga je om met een psychische kwetsbaarheid bij het volgen van een opleiding? Deze vraag staat centraal in een onderzoek van de website Ervaringswijzer. In tien interviews vertellen studenten hoe het hen is gelukt om een studie te volgen ondanks belemmeringen.

‘Ik heb het risico genomen om te gaan studeren, en ik heb daar tot nu toe geen spijt van. De opleiding is een droom die werkelijkheid is geworden. Ik doe kennis op, ik leer nieuwe mensen kennen en ik merk dat ik mezelf meer kan uiten in de omgang met anderen.’
Zo kijkt een van de studenten op Ervaringswijzer terug op haar stap om op veertigjarige leeftijd na een psychose alsnog een studie op te pakken. De website Ervaringswijzer biedt inspiratie bij allerlei vormen van herstel op basis van ervaringsverhalen. Daartoe maakt de redactie van Ervaringswijzer zogenaamde keuzehulpen. Een keuzehulp is een instrument om ervaringskennis over een bepaald thema overzichtelijk aan te bieden.

De Resto's VanHarte, waar mensen goedkoop in de buurt kunnen eten, bestaan nu ruim tien jaar. Tijd voor een tussenbalans en een lichte koerswijziging.
Als je van ze gehoord hebt, zit je waarschijnlijk al in de hoek waar de doelgroep zich bevindt.
Vooral buurtgenoten die er eten of lokale welzijnswerkers die met het initiatief te maken hebben, weten wat VanHarte is. Buiten die kring is VanHarte nog goeddeels onbekend. En daar wil de huidige directeur Rob Kars, opvolger van de bevlogen oprichter Fred Beekers, iets aan doen. VanHarte moet een echt begrip worden. Bekender en ondernemender, dat is de missie van Kars.
De Resto's van VanHarte zijn in buurthuizen georganiseerde maaltijden waar iedereen welkom is voor een driegangenmenu voor 7 euro. Vaste bezoekers met weinig geld betalen 4 euro. Inmiddels zijn er al 34 vestigingen.

Reactie op Simona Karbouniaris, Jean Pierre Wilken, Martine Ganzevles en Tom Heywegen, Recovery Colleges: leren als bijdrage aan herstel. Tijdschrift voor Rehabilitatie & herstel 4, december 2014

Met grote verbazing las ik het artikel over Recovery Colleges. Eén grote lofzang op deze academies in Engeland, en doortrekkend naar Nl: hoe gaan we het hier doen? Terwijl er al zoveel is in ons kleine landje, waar met geen woord over gerept wordt. Een scala aan cliëntgestuurde initiatieven en cliëntenorganisaties die onafhankelijk zijn en waar bottom-up wordt gewerkt. In plaats van, zoals bij de meeste Recovery Colleges, semi-bottom-up: daar zijn vaak hulpverleners bij betrokken die (oké, met cliënten weliswaar, als een vorm van co-productie) het programma invullen. 'Strikt gescheiden van het behandelaanbod', zo wordt gesteld, 'om niet besmet te worden door oude paradigma's'. Maar die besmetting heeft al plaatsgevonden als hulpverleners meedoen en als de invulling bij voorbaat vaststaat: namelijk (alleen of hoofdzakelijk) een leeromgeving. Er zijn veel mogelijkheden om aan herstel te werken, en leren is daar een van. Maar dat geldt lang niet voor iedereen. Het gegeven dat de Recovery academies vaak hoofdzakelijk op deze manier worden ingevuld, geeft al blijk van besmetting.

Het Tijdschrift voor Rehabilitatie en Herstel’ verschijnt vanaf dit nummer in een nieuwe opmaak en onder een nieuwe naam: ‘Participatie en Herstel’. De uitgever en de redactie zijn ervan overtuigd dat de nieuwe opmaak de leesbaarheid ten goede komt en dat de nieuwe naam aansluit bij de veranderende realiteit in het land van zorg en welzijn. Rehabilitatie stond en staat voor de combinatie van maatschappelijke revalidatie en eerherstel van mensen met (vooral psychiatrische) aandoeningen. Rehabilitatie kende een bloeiperiode in de jaren ’80 en ’90. In die tijd was rehabilitatie de beweging die er naar streefde dat mensen met beperkingen zelf aan het woord kwamen en daarmee een belangrijke invloed kregen op hun behandeling en begeleiding. Ongeveer vanaf 2000 werd het elan van de rehabilitatiebeweging overgenomen door de herstelbeweging. Deze beweging weerspiegelde (en weerspiegelt nog steeds) een groeiende mondigheid van mensen met een psychische aandoening.

Signalementen

Signaleringen van Engelstalige tijdschriftartikelen onder redactie van Jaap van Weeghel (selectie) en Toine Ketelaars (samenvattingen). Zie ook kcphrenos.nl/signalementen.


Themanummer over begeleid ouderschap bij personen met ernstige psychische aandoeningen (epa) geeft aan dat de tijd rijp is voor een herstelmodel dat gericht is op de familie

De Individuele Rehabilitatie Benadering aangepast voor mensen met zeer ernstige verstandelijke en visuele beperkingen die wonen bij Koninklijke Visio, de Brink

Gezien worden in hoe je bent, in je waarde worden gelaten en zelf kunnen beslissen, dat is - zeker voor mensen met zeer ernstige verstandelijke en visuele beperkingen (ZEVVB) - van wezenlijk belang. Het beeld dat wij hebben van deze mensen wordt vaak bepaald door de ernstige beperkingen die in het oog springen. Er is immers zoveel wat mensen met ZEVVB niet kunnen en waar ze dus hulp bij nodig hebben.
De werkelijkheid is echter heel anders. Ook mensen met ZEVVB hebben mogelijkheden, voorkeuren, talenten en karaktereigenschappen. Ze zijn onderdeel van een familie, van de gemeenschap bij de zorginstelling waar ze wonen. Zij hebben activiteiten die bij het dagelijks leven horen: als huisgenoot, als zoon of dochter, zus of broer, als deelnemer aan de dagbesteding en als cliënt die gebruik maakt van het vrije tijd programma.