Participatie en Herstel 1 - 2018

Festival Helden van de Wijk, georganiseerd door Resilience+ in samenwerking met Kenniscentrum Phrenos in Lantaren Venster, Rotterdam op 31 oktober 2017
Op de riante locatie van het Rotterdamse filmhuis bood dit tweede festival over werken in de wijk een gevarieerd programma dat via een speciale app en in een vrolijke 
gedrukte vorm aantrekkelijk werd gepresenteerd. Helaas had deze festivaldag veel concurrentie van andere conferenties zodat het aantal bezoekers wat tegenviel. 
Bij de opening van het festival werd het nieuwe jaarboek participatie en herstel, getiteld Ondersteuning van psychisch kwetsbare mensen gepresenteerd. Het eerste exemplaar 
werd door Lara de Brito (wethouder van de gemeente Wageningen en lid van het bestuur van Phrenos) en Jan-Willem van Zuthem (Raad van Bestuur Kwintes) uitgereikt aan Andrea 
Stierman en Herman Zwoferenk van ‘Buurtcirkel’ uit Rotterdam. 

 

Diverse boekrecensies

Vriend GGZ is een relatief nieuwe organisatie in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), ontstaan in 2010, met een vernieuwende aanpak waar ervaringsdeskundigen gelijkwaardige hulp bieden aan mensen met psychische of sociale problemen.
Vriend GGZ is een coöperatie van inmiddels acht zogenaamde Vriendenhuizen in verschillende plaatsen: in Amsterdam, Arnhem, Den Helder, Enschede, De Goorn, Groningen, Lisse en Velp.

Er zijn momenteel veel nieuwe vormen van herstelondersteunende zorg, zoals IMR, WRAP, ART en ‘Resourcegroepen’. Om zo’n nieuwe zorgvorm goed te implementeren kan praktijkgericht onderzoek helpen. Om te zien of de zorgvorm effectief is, is experimenteel onderzoek nodig. In dit artikel worden voor- en nadelen van beide genoemde typen onderzoek geïllustreerd met eigen ervaringen in Bavo Europoort. Hier werd zowel ‘praktijkgericht’ als ‘experimenteel’ onderzoek gedaan naar Illness Management and Recovery (ook wel Hersteltraining genoemd). Als een instelling na onderzoek besluit dat een vernieuwing structureel onderdeel van de zorg moet worden, is het de verantwoordelijkheid van management en directie deze zorgvorm te borgen. Dit vraagt om continue aandacht voor supervisie, opleiding en de kwaliteit van de implementatie.

Ervaringsdeskundigheid speelt een steeds grotere rol in het werkveld van de (O)GGz. Het belang van professionalisering van ervaringsdeskundigheid neemt daarbij toe. Door de jaren heen zijn er verschillende opleidingstrajecten ontstaan
die bijdragen aan deze professionalisering. Bij Kwintes ontstond het initiatief een traject te ontwikkelen waarin aangetoond kon worden dat iemand op grond van werkervaring deze professionaliteit ontwikkeld heeft. Hierbij is samenwerking gezocht met Bureau STERK, een erkend aanbieder van deze trajecten.
Onafhankelijk onderzoek naar de bruikbaarheid en waardering van het ontwikkelde instrument laat een hoopvol perspectief zien. Het past hiermee goed in de waaier aan mogelijkheden die er zijn voor peer professionals die hun ervaringen willen benutten.

Woordendans rond herstel en herstelassessment
Reactie op twee artikelen in Participatie en Herstel 2017, 4, december: Venu Nieuwenhuizen en Ben van de Wetering, ‘Van ‘herstelondersteunende zorg’ naar ‘herstelgerichte ontwikkeling’’ én Femke Dirkx-de Groen, ‘Het herstelassessment, de bodem onder herstelondersteunende zorg! Een methodische ontmoeting met de cliënt, gearrangeerd door de verpleegkundige’

Toen een hulpverleningsteam binnen GGzE zelfsturend werd, ging men vooral minder vergaderen en schafte de overdracht af, aldus Scholtens. Het antwoord op de vraag in de titel van haar bijdrage ‘Maar wat merkt de cliënt er nu van?’ is daarmee snel gegeven: meer tijd voor ‘koetjes en kalfjes’ die uiteindelijk resulteert in aandacht voor wat de bewoners echt bezighoudt. Het is wel wennen voor medewerkers
en bewoners om met minder regie en overleg gezamenlijk besluiten te nemen.

Agenda en nieuws

Toen ik ongeveer 25 jaar geleden als patiënt werd ontslagen uit het psychiatrisch ziekenhuis Helmerzijde (nu Mediant) in Enschede, had ik niet kunnen bedenken dat ik later nog eens als professional met ervaringsdeskundigheid zou werken.
Toch is dat zo. Ik ben nu bijna vier jaar werkzaam als wijkcoach in Enschede. Als ervaringsdeskundig wijkcoach. Dat ging niet vanzelf. Ik had last van stigma.
Toch ging ik door. Na mijn opnames heb ik eerst een mbo-diploma Inrichtingswerk gehaald, en later ook nog een hbo-diploma Sociaal Pedagogische Hulpverlening.
Hieronder beschrijf ik welk proces ik heb doorgemaakt.

Ineke is 23 jaar en eerstejaarsstudente mbo-economie, niveau 3. Op haar 19e is Ineke ernstig depressief geworden. Ze heeft een suïcidepoging gedaan en is enige tijd opgenomen geweest in een psychiatrisch ziekenhuis. De afgelopen twee jaar is ze in dagbehandeling geweest bij hetzelfde ziekenhuis. Het gaat het laatste jaar erg goed met haar en ze heeft haar studie mbo-economie (overigens aan een andere hogeschool) weer opgepakt. In een kennismakingsbijeenkomst met andere studenten vraagt een van haar medestudenten: ‘Goh, wat heb jij hiervoor gedaan?’ Ineke schrikt van de vraag en weet niet wat ze moet zeggen.

In 2013 is GGzE De Boei gereorganiseerd in kleinschalige, gebiedsgericht werkende teams. Deze werken volgens de principes van zelfsturing. De gedachte erachter is geweest om met zelfsturing van de medewerkers regeldruk te verminderen en ruimte te maken voor hun vakmanschap, zodat betere zorg gerealiseerd kon worden, op maat en dichter bij de leefomgeving van de cliënt. Ook is aan ieder team een ervaringswerker toegevoegd. Dat heeft in verschillende teams tot een versnelling geleid van zorg die herstelondersteunend is. Door zo te werken verwacht De Boei haar doelstellingen te kunnen realiseren: ‘de cliënt centraal stellen, flexibel kunnen inspringen op wat de cliënt van ons vraagt en het talent in de organisatie beter benutten’.

In dit artikel wordt een van de zelfsturende teams: Team De Boei Gestel, nader belicht en wel met de vraag: ‘wat merkt de cliënt er nu van?’ Het artikel is gebaseerd op interviews met medewerkers, de teamcoach en bewoners.2 Er worden twaalf thema’s benoemd, die effect hebben gehad op de bewoners.