Participatie en Herstel 1 - 2020

Om de samenwerking tussen ggz en de gemeentelijke diensten Werk & Inkomen een extra impuls te geven, heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in 2017 €3,5 miljoen beschikbaar gesteld voor arbeidsmarktregio’s die de arbeidsparticipatie van mensen met een psychische aandoening willen bevorderen. De aanvragen van 31 regio’s zijn gehonoreerd1, waaronder die van de regio Groot Amsterdam. Een onderzoek in deze regio leverde praktische aanbevelingen op voor de samenwerking tussen betrokken instanties gericht op arbeidsparticipatie van cliënten met milde tot matige psychische aandoeningen..

De kunst van het ongelukkig zijn en meer!

Op 10 oktober 2019 werd het congres ‘Goede psychosezorg: implementeren is het nieuwe innoveren’ gehouden in Oegstgeest, ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. Mark van der Gaag als hoofd onderzoek van Parnassia Den Haag. Een goede gelegenheid om naar aanleiding van de inhoud van het symposium een impressie te geven van de stand van zaken van de psychologische behandeling van psychosen in Nederland. Mark van der Gaag werd bij deze gelegenheid benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw als erkenning voor zijn grote bijdrage op dit terrein.

Norbert Wijnhofen werd uitgeroepen tot Sociaal werker van het Jaar 2019-2020. Hij is gespecialiseerd in het begeleiden van mensen met ernstige psychische aandoeningen die begeleid of zelfstandig wonen in de samenleving. Alie Weerman interviewde Norbert aan het eind van 2019 over zijn manier van werken en zijn visie op knelpunten en uitdagingen in het sociaal domein bij het verwelkomen van deze mensen. Norbert werkte ook zelf mee aan de uitwerking van deze tekst.

De kwaliteitsafdeling van Kwintes ontwikkelde de afgelopen jaren samen met organisatieadviesbureau Q-Consult Zorg een toekomstbestendig kwaliteitsbeleid dat is uitgemond in een eigen kwaliteitsmodel. In dit artikel wordt het Kwaliteitskompas toegelicht en de zoektocht ernaar en de worsteling ermee in de praktijk beschreven. Kwintes en Q-Consult Zorg delen in deze bijdrage hun ervaringen en reflecteren erop.

In dit nummer:

2 Redactioneel Diana Roeg

4 Project ‘Evaluatie en doorontwikkeling van de Hulpkaart/Crisiskaart’. Meer eigen regie dankzij de Hulpkaart Jessica de Nijs, Jetske de Jong, Luc Vercauteren

8 Reflecteren op de invloed van stigma onder hulpverleners. Inzet Beyond the Label bij Buro Maks Dieke Roodbeen

19 Column Stigma als comorbide probleem. Is normalisering de oplossing? Jaap van Weeghel

23 Kwaliteitskompas. Integraal verbeteren van zorg Aukjen Niewijk, Nathalie van Vemde, Peter Visscher

32 Goede psychosezorg: implementeren is het nieuwe innoveren. Verslag afscheidssymposium prof. dr. Mark van der Gaag Bert-Jan Roosenschoon

41 In de schijnwerper Sociaal werker van het Jaar Norbert Wijnhofen Norbert Wijnhofen, Alie Weerman

48 Arbeidsparticipatie bevorderen in de regio Groot Amsterdam. Aanbevelingen voor optimale samenwerking rondom cliënten met milde tot matige psychische problematiek Ard van Oosten

57 Boeken. Dirk de Wachter (2019). De kunst van het ongelukkig zijn Guus Cruts Bauke Koekkoek (2019) De kwestie verwarde personen: Naar een andere benadering van onbegrepen gedrag Diana Roeg

61 Rehab

65 Bijeenkomsten. Het HIC ART Respijthuizencongres 2019. De kracht van verbinding Nico de Louw Jaarcongres Participatie en Herstel. Werken vanuit de verbinding Jos Dröes

De Hulpkaart is er voor iedereen die in een situatie kan komen waarin hij de regie kwijt is of geen woorden kan geven aan wat hij wil, als zijn gedrag niet begrepen wordt. De kaart wordt ontwikkeld voor een brede doelgroep, zoals mensen met (beginnende) dementie, verslavingsproblematiek, een (licht) verstandelijke beperking of een psychische aandoening. Maar eigenlijk is de Hulpkaart er voor iedereen die de kaart wil en denkt nodig te hebben.1 In dit artikel wordt een onderzoek naar de doorontwikkeling ervan beschreven. In een latere fase zullen de resultaten daarvan worden gepresenteerd.

De ggz is in transitie: op weg naar wijkgericht werken, herstel, open dialogue, peer support, kwartiermaken en destigmatisering. Je ziet het ook aan de inhoudsopgave van ons vakblad. Het is niet de eerste gedaanteverandering. De geestelijke gezondheidszorg is vaker veranderd, en nooit meer dan in de afgelopen zestig jaar.

Het stigma op psychische aandoeningen kan het herstel van mensen met een psychische aandoening ernstig belemmeren en is ook een factor in het ontstaan en voortbestaan van maatschappelijke achterstanden, isolement en armoede voor deze groep (o.a. Van Weeghel e.a., 2016). Cliënten ondervinden behalve ervaringen van stigma in de samenleving, bij naasten of zelfstigma, ook stigmatisering binnen de ggz, door hulpverleners (o.a. Kroon e.a., LMA, 2019). Professionals die mensen met psychische aandoeningen ondersteunen moeten zich hiervan bewust zijn en sensitiviteit rond stigma ontwikkelen. Bij Buro MAKS werd op grond van de resultaten van een eigen onderzoek de interventie Beyond the Label ingezet om onder medewerkers de reflectie op de invloed van stigma te bevorderen

Rehab