Nu heb ik de sleutel

Omschrijving

Voortkomend uit de cliëntenbeweging en de kritische psychiatrie starten steeds meer zelfbeheerde residentiële voorzieningen in de maatschappelijke opvang en geestelijke gezondheidszorg. Zelfbeheer is een vervolg op experimenten in de jaren zeventig en tachtig met meer vrijheid voor bewoners en aandacht voor een positiever leefklimaat binnen psychiatrische afdelingen. De transitie naar een participatiesamenleving heeft een boost gegeven aan de start van nieuwe voorzieningen. Veel betrokkenen zijn enthousiast over het idee, maar de uitvoering blijkt complex, alleen al omdat onduidelijk is wat zelfbeheer is en hoe daar vorm aan gegeven moet worden. In dit artikel beschrijf ik zes kernkwesties die spelen binnen zelfbeheer. De kernkwesties zijn van belang voor nieuwe en bestaande zelfbeheerde voorzieningen, maar ook relevant voor ambulante cliënt-gestuurde voorzieningen en reguliere residentiële voorzieningen. In dit artikel richt ik me vooral op de uitdagingen van zelfbeheer. Tegelijkertijd wil ik de grote inzet van betrokkenen, de baat die veel deelnemers ervaren en de bijzonderheid van het fenomeen zelfbeheer benadrukken. Zelfbeheer is zeker geen wondermiddel, maar voor veel betrokkenen wel een ‘enabling niche’ (Van Regenmortel, 2011), een empowermentstimulerende omgeving.