Psychedelica-therapie: Over psychedelica en de therapeutische toepassingen van psychedelica bij psychische aandoeningen

Omschrijving

Psychedelica zijn bewustzijnsveranderende middelen: ze kunnen de zintuigelijke waarneming, zoals zicht, gehoor, smaak en reuk beïnvloeden. En ze kunnen hallucinogene effecten veroorzaken. Het besef van tijd en ruimte kan veranderen, kleuren lijken bijvoorbeeld feller en het lijkt vaak of dingen bewegen. Voorbeelden zijn de ‘klassieke psychedelica’ paddo’s en triptruffels (met psilocybine/psilocybine als werkzame stoffen), LSD en ayahuasca (met o.a. DMT als werkzame stof). Of de ‘atypische psychedelica’ MDMA (of ecstasy) en ketamine. Mensen gebruiken psychedelica om verschillende redenen. Bijvoorbeeld om te ontspannen of om een leuke tripavond te hebben. Anderen gebruiken het voor spirituele ervaringen, persoonlijke ontwikkeling of om hun gezondheid te verbeteren.

In de afgelopen jaren is er (hernieuwde) belangstelling vanuit de wetenschap en media voor de toepassing van psychedelica als hulpmiddel bij de behandeling van verschillende psychische aandoeningen. Dit wordt ook wel psychedelicaondersteunende-therapie genoemd. Ondanks de veelbelovende resultaten uit (veelal kleinschalige) studies, is er nog weinig bekend over de (lange termijn) risico’s en bijwerkingen, hoe lang de therapeutische effecten aanhouden en voor welke groep patiënten deze behandelingen wel en niet geschikt zijn. Gebruik van psychedelica brengt ook risico’s met zich mee, juist bij mensen met psychische problematiek.

In deze factsheet beschrijven we wat wordt verstaan onder de term psychedelica en wat wordt bedoeld met het ‘recreatief’, ‘therapeutisch’ en medischtherapeutisch gebruik van deze middelen. We geven een samenvatting van de huidige stand van wetenschap wat betreft de effectiviteit van de therapeutische toepassingen van psychedelica. We richten ons vooral op de meest onderzochte middelen en psychische aandoeningen, namelijk ketamine en psilocybine bij (therapieresistente) depressie, en MDMA en bij (therapieresistente) post-traumatische stressstoornis (PTSS). Daarnaast gaan we verder in op de risico’s van het ‘recreatieve’ gebruik van psychedelica versus de risico’s die worden gezien bij het medisch-therapeutische gebruik. Daarnaast bespreken we de mogelijke therapeutische werkingsmechanismen van psychedelica. Ook komen de beperkingen aan de methodologie van het wetenschappelijk onderzoek aan bod. Tot slot bespreken we de mogelijke effecten van de aandacht (in zowel de media als de wetenschap) voor de therapeutische effecten van psychedelica op het ‘recreatief’ of niet-medisch gebruik.