Voortgangsrapportage 2024 - Aanpak Wachttijden

Omschrijving

Wachttijden in de jeugdzorg zijn het gevolg van verstoringen in ons stelsel en in de samenleving. Durf naar dat geheel te kijken. Dan kunnen we de focus verleggen naar innovatiekracht en bewegen van problemen naar veerkracht bij jongeren en veerkracht in het jeugdstelsel.

In 2021 maakten de VNG en het Rijk bestuurlijke afspraken om wachttijden in de jeugdzorg terug te dringen op basis van goed inzicht en overzicht. Hieruit volgde het programma Aanpak Wachttijden, dat loopt tot en met 2025. Ieder kind dat wacht is er één te veel. De huidige zorgvraag en knelpunten in de jeugdzorg* leiden tot lange wachttijden, met ernstige gevolgen voor kinderen en jongeren. De wachttijden kunnen hun klachten verergeren, hun ontwikkeling vertragen en daarmee toekomstkansen belemmeren. De tweede publicatie van de Stand van de Jeugdzorg1 van de Jeugdautoriteit geeft een heldere probleemomschrijving van wat er speelt in het domein, maar ook waarom het niet lukt om tot de noodzakelijke veranderingen te komen. 

De urgentie blijft om de wachttijden in de jeugdzorg aan te pakken. Net als de behoefte aan oplossingen. Er is helaas geen eenvoudige oplossing. Door de toenemende complexiteit van de maatschappij worden ook oplossingen voor dit soort vraagstukken complexer.

Het vereist anders denken en doen om tot oplossingen te komen, met als gezamenlijk doel een betere ontwikkeling van kinderen en jongeren en het terugdringen van wachttijden. Dit vraagt om een systemische benadering waarin veerkracht centraal staat: het vermogen van jongeren om met veranderingen om te gaan, gecombineerd met een veerkrachtig jeugdstelsel. Dit betekent breder systeemgericht kijken naar onderliggende oorzaken, naar interacties tussen problemen, organisaties en relaties tussen mensen. Het werken aan transitie vraagt om nieuwe benaderingen en om werken over de domeinen heen.

Team Aanpak Wachttijden ondersteunt regio’s bij deze systemische benadering. Met een beproefde netwerkgerichte methodiek, in samenwerking met de regio’s, werken we aan een duurzaam beter stelsel en daardoor minder wachttijd. Dit doen we samen met kinderen, jongeren en hun ouders. Het belang van een gedeelde verantwoordelijkheid met een stevige rol voor ouders, kinderen en jongeren beschrijft ook Tom van Yperen mooi in de Mulock Houwer-lezing 20232 van het Nederlands Jeugdinstituut.

Wij hebben de opdracht om zoveel mogelijk regio’s te ondersteunen bij het duurzaam verminderen van wachttijden. Wij signaleren dat deze ondersteuning effectief is en sterk aanslaat bij de regio’s. In deze rapportage wordt uiteengezet wat daaraan bijdroeg.