15 jaar Groninger Opleiding Ervaringsdeskundigheid (GOED). Evaluatie van persoonlijke en maatschappelijke opbrengsten voor deelnemers

Omschrijving

In deze bijdrage beschrijven de auteurs de geschiedenis en inhoud van de Groninger Opleiding Ervaringsdeskundigheid GOED (2005) en gaat daarna in op de resultaten van een evaluatieonderzoek naar de persoonlijke en maatschappelijke opbrengsten voor de deelnemers van de afgelopen 15 jaar. De opleiding is net als een waaier aan andere opleidingen ontstaan vanuit de groeiende behoefte in het gezondheids- en sociaal domein aan scholing van ervaringskennis. De opbrengsten in aanmerking genomen, welke betekenis kan de GOED-cursus hebben voor toekomstige ervaringsdeskundigen? 

Ontstaan en ontwikkeling van GOED
Ervaringsdeskundigheid is sterk in opkomst. De vraag naar ervaringsdeskundige inzet neemt alsmaar toe, op verschillende terreinen en vanuit verschillende domeinen. Heb je wel of geen opleiding nodig om ervaringsdeskundige te worden? Wanneer ben je eigenlijk ervaringsdeskundig? Steeds vaker wordt aan (ex-)gebruikers van zorg gevraagd om hun ervaringskennis in te zetten op allerlei gebieden: variërend van beleidsadviezen, het participeren in onderzoek en het verrichten van voorlichtingsactiviteiten tot het ondersteunen van situatiegenoten bij hun herstelproces. Het hebben doorgemaakt van een ontwrichtende gebeurtenis of ervaring hebben als gebruiker van zorg is echter wel een voorwaarde, maar op zich niet toereikend om andere mensen die een soortgelijke ervaring hebben meegemaakt te helpen of te ondersteunen, of om voorlichting of lessen te geven. Veel mensen met evaringskennis gaven aan behoefte te hebben aan verdere deskundigheidsbevordering. Om deze reden is in 2005 als een van de eerste opleidingen op dit gebied de Groninger Opleiding ErvaringsDeskundigheid (GOED) ontwikkeld.

‘Een GOED-begin is het halve werk’
De behoefte aan ervaringskennis en de vragen over hoe deze te professionaliseren zijn nog altijd actueel – en onderwerp van soms stevige discussies – maar waren dat 17 jaar geleden ook al. Voor het lectoraat Rehabilitatie van de Hanzehogeschool onder leiding van Lies Korevaar waren ze destijds aanleiding om een aantal ontwikkelingen in gang te zetten. Zo werd Wilma Boevink lector Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid, kreeg het schema ervaring-ervaringskennis-ervaringsdeskundigheid gestalte (Timmer, 2009; zie fi guur 1, blz. 46) en werd de GOED ontwikkeld in samenwerking met Zorgbelang Groningen (via QR-code), een organisatie voor cliëntparticipatie die opkomt voor iedereen in de provincie Groningen die gebruikmaakt van zorg (Van Veen, 2007).

Inhoud van de GOED
De GOED-cursus heeft enerzijds tot doel de deelnemers te leren reflecteren op hun persoonlijke ervaring met een ontwrichtende gebeurtenis in het leven, relevante informatie op dit gebied tot zich te nemen en hun ervaringen op een constructieve wijze te delen met de andere deelnemers. Zo komt collectieve ervaringskennis tot stand. Anderzijds bevordert de cursus het zetten van de eerste stappen in het vertalen van individuele ervaring en ervaringskennis naar ervaringsdeskundigheid. Zo ontdekken deelnemers of ‘het wat voor hen is’ om als ervaringsdeskundige aan de slag te gaan. Uitgangspunt is dat ervaringsdeskundigheid niet gekoppeld hoeft te zijn aan een specifieke diagnose. Een deelnemersgroep bestaat uit mensen met verschillende achtergronden en ervaringen, bijvoorbeeld verslaving, een psychische kwetsbaarheid of een lichamelijke aandoening. De deelname wordt betaald door een gemeente, uitkerende instantie of de deelnemer zelf.