Aan de slag met Open Dialogue. Een praktijkervaring

Omschrijving

Herstelondersteunende interventies worden steeds meer toegepast bij de behandeling van psychische aandoeningen. Open Dialogue is een interventie die in verschillende ggz-settingen in België en Nederland al wordt toegepast. In de dagelijkse praktijk kunnen zorgprofessionals een spanningsveld ervaren tussen de klassieke medische visie op zorg en Open Dialogue. De auteur beschrijft vanuit haar eigen ervaring hoe zij dit spanningsveld heeft ervaren toen zij er tijdens haar opleiding tot psychiater met Open Dialogue aan de slag ging, en welke belemmerende en bevorderende factoren zij bij de inzet heeft ondervonden.

Achtergrond van Open Dialogue
Open Dialogue werd in de jaren 1980 ontwikkeld in West-Lapland, Finland. De methodiek werd ontwikkeld voor mensen met een psychotische problematiek, maar kent ondertussen een bredere toepassing. Open Dialogue legt de nadruk op het betrekken van het sociale netwerk van de cliënt bij zijn herstelproces. Open Dialogue werd verder ontwikkeld uit de ‘Need Adapted Treatment’, een methodiek die al in de jaren 1970 vorm kreeg en toegepast werd in Finland. Eén van de leidende principes van de ‘Need Adapted Treatment’ is dat behandeling wordt afgestemd op de behoeften die de cliënt zelf aangeeft (Alanen, 2009). Open Dialogue heeft zeven kernprincipes, waarvan vijf principes betrekking hebben op de organisatie en twee op de inhoud van de methodiek (Corstens et al., 2020).

Organisatorische principes
1. Onmiddellijke hulp binnen 24 uur.
2. Perspectief van het sociaal netwerk; vanaf de eerste bijeenkomst.
3. Flexibiliteit en mobiliteit (tijd, plaats en inhoud naar behoefte).
4. Verantwoordelijkheid, vanaf het eerste contact.
5. Psychologische continuïteit (zelfde team, nu en bij terugval).

Inhoudelijke principes
1. Tolerantie voor onzekerheid: betekenis laten ontstaan, terughoudend met diagnoses en interventies.
2. Dialogisme: het bevorderen van dialoog staat voorop.

Zorgprofessionals organiseren op vraag van en in overleg met de cliënt zo spoedig mogelijk een netwerkbijeenkomst. De cliënt kiest zelf welke personen hij uit zijn netwerk wil uitnodigen. Zowel familieleden, vrienden, kennissen als externe zorgprofessionals kunnen betrokken worden. Tijdens de netwerkbijeenkomsten wordt er ruimte gemaakt voor de verschillende perspectieven van de cliënt, zijn sociale netwerk en de zorgprofessionals (Olsen, 2014). Zorgprofessionals nemen tijdens de opeenvolgende netwerkbijeenkomsten een houding aan van professionele terughoudendheid. Het is niet de doelstelling om te zoeken naar snelle oplossingen. Open Dialogue probeert een proces op gang te brengen waarbij zorg wordt afgestemd tussen de cliënt, zijn naasten en zorgprofessionals. Tijdens de netwerkbijeenkomsten zijn zorgprofessionals aanwezig in de rol van medemens, waarbij ze tijdens reflectiemomenten kunnen delen wat er in hen omgaat (Van Wel et al., 2019).