Herstel anders bekeken

Omschrijving

In deze bijdrage presenteert de auteur een andere kijk op herstel. Zijn kijk op herstel vergt, dat we bij psychische problemen vragen naar hoe een natuurlijk, ingebouwd spontaan herstelmechanisme ontregeld is geraakt om de weg naar herstel te vinden. Herstelgericht werken is dan: het (opnieuw) reguleren van dat mechanisme.

Inleiding
Hoewel de aandacht voor herstel al jaren groot is, is er nog altijd wat verwarring rond de invulling van deze term. Anthony’s omschrijving (1993) van het begrip is het meest geciteerd: ‘Herstel is een zeer persoonlijk en uniek proces waarin iemands opvattingen, waarde, gevoelens, doelen en/of rollen veranderen. Het leidt tot een leven met meer voldoening waarin hoop een plaats heeft en men kan geven en nemen ondanks de beperkingen die veroorzaakt worden door de aandoening. Herstel heeft te maken met het ontstaan van een nieuwe betekenis en zin in het leven, terwijl men over de rampzalige gevolgen van een psychische aandoening heen groeit.
 

Ander perspectief
Als we de definitie van Anthony op een individuele tijdlijn plaatsen, dan zouden we wel moeten beginnen met de blootstelling aan een trauma of een ziekte die een (blijvende) verandering in iemands leven teweegbrengt. De indruk wordt gewekt dat in ieder herstelverhaal een keerpunt zou moeten bestaan, een punt waarop het herstel in gang wordt gezet. Het herstelproces zou dan als het ware vanuit een slapende toestand gewekt worden, wanneer mensen catastrofale levensgebeurtenissen meemaken. Dat lijkt evident, maar is het niet helemaal. Naar mijn mening is ook ander perspectief mogelijk. Met deze bijdrage wil ik het huidige concept van herstel verduidelijken en verruimen en daarmee een dialoog op gang brengen. Daarvoor zal ik een aantal uitgangspunten rondom het begrip ‘herstel’ (her)formuleren en de consequenties hiervan voor de praktijk c.q. de zorgverleners schetsen.