Herstel van burgerschap I

Omschrijving

In dit tweeluik wordt verkend wat het concept van burgerschap kan toevoegen aan de herstelbenadering in het streven naar verbetering van de maatschappelijke positie van mensen met ernstige psychische problemen. De auteur betoogt in dit eerste deel dat het bevorderen van burgerschap een voorwaarde lijkt te zijn om te kunnen herstellen van psychische problemen en de sociale nadelen die ermee gepaard gaan. De vraag, hoe een grotere nadruk op burgerschap precies van meerwaarde kan zijn voor mensen met ernstige psychische aandoeningen wordt verder verkend in het vervolgdeel van dit tweeluik, in een volgende aflevering. 

Achtergrond: burgerschap en herstelbenadering
Naast passende zorg (Integraal Zorgakkoord, 2022) hebben mensen met ernstige psychische problemen passende ondersteuning nodig om aan de samenleving deel te nemen. In dit verband valt vaak het woord burgerschap. In de ideale wereld biedt burgerschap mogelijkheden om maatschappelijk mee te doen en mensen met en zonder psychische problemen met elkaar te verbinden. In de werkelijke wereld is vaak sprake van disconnecties, in de vorm van isolement, segregatie en sociale uitsluiting. Dergelijke disconnecties worden tegenwoordig erkend als belangrijke determinanten van fysieke en mentale ongezondheid (Jongho Na et al., 2022). Om deze disconnecties aan te pakken wordt gepleit voor citizenship-oriented mental healthcare (Jordan et al., 2022) of citizenship-oriented systems of care (Rowe, 2015). In de jaren ’80 meenden we dit al te zien in de praktijk van de Democratische Psychiatrie in Triëst en rapporteerden we daarover in ‘De patiënt als burger’ (Van der Kamp et al., 1989).