Neurodiversiteit. Van autismespectrum stoornis tot autismespectrum talent

Omschrijving

Het aantal kinderen en ook volwassenen dat een diagnose binnen het autistisch spectrum krijgt, neemt nog steeds toe. Toch is het beeld van autismespectrum stoornis (ASS) en vooral de uitkomst van deze ‘ontwikkelingsstoornis’ verre van eenduidig. Het beeld loopt sterk uiteen, van ernstige beperkingen tot bijzonder begaafd. In dit artikel gaan wij hierop in, onder meer op ‘the intense world syndrome’, een recente visie uit de neurowetenschappen. Tevens komt de neurodiversiteitbeweging aan bod die stelt dat autisme niet per definitie een stoornis is, maar een normale variatie (diversiteit) van de meest voorkomende organisatie van de hersenen, ofwel ‘breinorganisatie’.

Autisme bezien vanuit neurodiversiteit
Bij autisme wordt vaak gedacht aan het verminderd of niet in staat zijn om de gedachten en beweegredenen van een ander accuraat in te schatten. Men spreekt dan over een verminderde ‘theory of mind’, kort gesteld, een verminderd sociaal bewustzijn. Indien je, zo luidt de redenatie dan, je niet goed kunt inleven in de ander, kun je in de sociale omgang ook minder goed functioneren, of kost het je veel meer energie en moeite om dit te compenseren of verbloemen; tegenwoordig is veel aandacht ook voor autisme bij vrouwen, bij wie niet direct de ‘beperkingen’ in de sociale omgang zichtbaar zijn, omdat deze krachtiger gecompenseerd (of verbloemd) worden. Echter, volgens de neurodiversiteitvisie kan het heel goed zijn dat niet een verminderd bewustzijn van gevoel voor de ander, maar juist een verhoogd bewustzijn van dat gevoel een rol speelt, waarbij de wereld en de communicatie met anderen met verhoogde intensiteit wordt ervaren. In dit kader zullen we de theorie van het ‘intense world syndrome’ bespreken.