Redactioneel

Omschrijving

Omgaan met veranderingen in zorg en welzijn

Mens als meanderende rivier
In een van de bijeenkomsten waar wij in dit nummer verslag van doen (het symposium rondom de beweging ‘Stap in de Wijk’ van RIBW Overijssel) werd gesproken over de ontwikkelingen in het landschap van zorg en welzijn, in termen van de metafoor van de meanderende rivier. Het beeld van een mens als een wezen dat wil worden wat het is. Als een rivier kan hij overstromen, andere wegen zoeken en soms gekeerd worden. SIDW is dan een beweging die op de oevers van de rivier zoekt naar wat iemand nodig heeft: naasten of het netwerk dichtbij of de wijk of soms professionele hulp. Dit zijn de steeds bredere dijken waarbinnen de rivier in zijn bedding een weg zoekt. Dat vraagt om sectorbrede en sectoroverstijgende samenwerking. Deze veranderprocessen moeten stevig draagvlak krijgen in ambachtschap en in het zoeken van verbinding en samenwerking tussen professionals om vrucht te dragen. Op het jaarcongres Participatie en Herstel zagen we hoe deze beweging in verschillende praktijkvoorbeelden vorm begint te krijgen, bijvoorbeeld in GEM, het ecosysteem mentale gezondheid.

Lerende organisaties
De ontwikkelingen vragen om lerende organisaties die werken vanuit een gedeelde visie op herstel en die werkelijk open staan voor veranderingen, voor de dingen anders willen doen om betere resultaten voor cliënten te bereiken. In dit verband is het tweeluik over het veranderprogramma Woonstart bij Cosis heel leerzaam. Cosis is een organisatie voor beschermd en begeleid wonen met een groot werkgebied, geleid vanuit een centraal hoofdkantoor. Niet alleen de ambities waren groot, maar ook de vastberadenheid om in één veranderprogramma alle lopende organisatieveranderingen in de herstelvisie te verbinden en een meer herstelondersteunende manier van begeleiden stevig te verankeren, om zo betere resultaten voor alle cliënten te realiseren. De auteurs (respectievelijk Annemarie Zijlstra et al., en Charlotte Wunderink et al.) doen eerlijk verslag van het verloop van de implementatie in een soms weerbarstige praktijk met de nodige weerstand. In een kwalitatief onderzoek werden onder meer de hindernissen bij implementatie via een gap-analyse geïnventariseerd. Intussen is het gelukt vooruitgang te boeken, vooral door de professionele (IRB-)expertise en ervaringsdeskundige inzet standaard deel uit te laten maken van de dagelijkse praktijk van de teams. Zo kregen zij de medewerkers mee.

Het oorspronkelijke programma heeft een vervolg gekregen in een tweejarige ontwikkelplan. In een korte bijdrage volgen we een discussie opgetekend door Joyce Lamerichs op de Dag van de Ervaringsdeskundige 2023 over de bruikbaarheid van het vernieuwde Beroepscompetentieprofiel Ervaringsdeskundigheid. In zijn verbrede vorm kan het ook een rol kan spelen in de gewenste veranderingen in (de organisatie van) zorg en welzijn. Cindy Heezius en Margit van der Meulen houden een pleidooi voor het meer toepassen van psychosociale therapie als een manier om gezien wachtlijsten, werkdruk en een nog altijd toenemende vraag de ggz houdbaar en toegankelijk te houden. Zij zien ook een duidelijke rol voor dit type laagdrempelige zorg in de verandering van de ggz van diagnosegedreven zorg naar zorg die naar hun mening beter aansluit bij iemands gewenste functioneren in het dagelijks leven.

Praktijkverhaal
Anne Evers van Recovery College Enik verhaalt de ervaringen (en haar persoonlijke reflecties) bij de ‘vertel-herstel-lunches’ die regelmatig worden georganiseerd in deze herstelacademie, leeromgeving en ontmoetingsplaats voor persoonlijke ontwikkeling in Utrecht. Enik wordt 100% gerund door ervaringsdeskundigen. De lunchbijeenkomsten zijn voor iedereen toegankelijk en worden gewaardeerd als een plek waar broosheid en kwetsbaarheid omarmd kunnen worden. Enik heeft een breed aanbod van peer support interventies voor iedereen die worstelt met negatieve gedachten, verslaving of trauma. Voor geïnteresseerde professionals worden maandelijks voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd.

En verder…
Onze vaste rubrieken Beeld (van de hand van Anne Evers), Boeken (met twee recensies), Rehab (met agenda en nieuws) en de Proefschriftenparade. De laatste rubriek heeft als doel om relevant recent onderzoek neergelegd in proefschriften snel te ontsluiten voor onze lezers. In deze afl evering een praktijkonderzoek naar het toepassen van oefeningen in de positieve psychologie via een app bij mensen met een bipolaire stoornis (promotie Bart Geerling) en een mooi empirisch-ethisch onderzoek naar verschillende praktijken (‘repertoires’) van ambulante zorg in de aanloop naar een mogelijke psychische crisis. Christien Muusse beschreef en vergeleek hierbij de verschillende accenten die twee wijkteams (een in Triëst en een in Utrecht) leggen in wat zij binnen relaties tussen hulpverleners, cliënten, naasten en hun omgeving zien als goede zorg.