Vinden van een passende plek in het beschermd wonen (BW) -

Omschrijving

De laatste jaren is de vraag naar beschermd wonen toegenomen. In 2024 bleek dat duizenden mensen wachten op een plaats, en ook, dat die wachttijd kan verschillen van een paar weken tot twee jaar of langer. Dit heeft te maken met een mismatch tussen vraag en (regionaal) aanbod. Deze bijdrage gaat in op deze achtergrond, en kwam tot stand na een uitvraag – in het kader van een groter onderzoek – onder het MIND-ledenpanel, bestaande uit zo’n 3800 mensen met een psychiatrische achtergrond en hun naasten, naar hoe zij hiernaar kijken. De resultaten van deze uitvraag geven een extra perspectief in de discussie over het beschermd en begeleid wonen: wat zijn de ervaringen van betrokkenen zelf?

Achtergrond
In Nederland woonden er in 2022 zo’n 45.465 mensen met een psychische kwetsbaarheid in een vorm van beschermd of begeleid wonen. Dat waren 26.310 mensen met een Wmo- indicatie (vanuit de Wet Maatschappelijke Opvang) en 19.155 met een Wlz-indicatie (Wet langdurige zorg) (Koopmans e.a., 2024). Beschermd wonen kan verschillende vormen hebben. Zo zijn er mensen die een kamer hebben en gemeenschappelijke voorzieningen delen met huisgenoten. Maar deze vorm is steeds minder gebruikelijk. Veelal wordt ingezet op ‘ambulantisering’, mensen wonen dan in een reguliere woning en krijgen begeleiding bij hen thuis. Begeleiding richt zich op meerdere levensgebieden, zoals het wonen en de fi nanciën, de psychische en lichamelijke gezondheid, werk of dagbesteding, zingeving en sociale contacten. In 2020 heeft KPMG in opdracht van het ministerie van VWS en de VNG onderzoek gedaan naar de wachttijden voor beschermd wonen. In het rapport werd geconcludeerd dat de vraag naar beschermd wonen toeneemt (KPMG Advisory, 2020). De toename werd toegeschreven aan beperkte inzet op preventie van dakloosheid aan de ene kant, en de afbouw van klinische settingen aan de andere kant. De wachttijd werd niet in elke regio even goed bijgehouden, maar bedroeg ten tijde van dit onderzoek gemiddeld 30 tot 35 weken. Begin 2024 heeft het tv-programma Pointer (‘Duizenden kwetsbaren wachten op plek beschermd wonen’; via QR-code) navraag gedaan in alle centrumgemeentes die verantwoordelijk zijn voor het bieden van beschermd wonen. Hieruit kwam naar voren dat er duizenden mensen wachten, en dat de wachttijd verschilt van een paar weken tot twee jaar of langer.